2019 yılının sonunda başlayan ve tüm dünyayı derinden sarsan Covid-19 pandemisi, küresel çapta ekonomik dengeleri alt üst etti. Bu etkiyi en güçlü hisseden işletmeler ise görece kırılgan yapıda olan mikro ve küçük ölçekli işletmeler oldu. Bu işletmeleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan KOSGEB, bu süreçte işletmelere destek olmak amacıyla hızlı destek programını açıkladı.
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), Covid-19 pandemisinden etkilenen mikro ve küçük işletmeler için hazırladığı hızlı destek programını geçtiğimiz nisan ayında duyurdu. Dünya Bankası ve Japonya Uluslararası İş birliği Ajansı (JICA) ile birlikte yürütülen program kapsamında, mikro ve küçük işletmelere toplamda 5 milyar TL destekte bulunulacak.
KOSGEB’in küçük işletmelere sağladığı hızlı destek programı ilk başvuru süreci, mayıs ayında gerçekleşti. Sonrasında, kapsamı genişletilerek 21 Haziran-9 Temmuz tarihleri arasında yapılması planlanan ikinci başvuru dönemi 6 Ağustos’a uzatılmıştı. Son olarak bir kez daha uzatılan başvuru süreci 3 Eylül 2021’de tamamlandı.
Son düzenlemelerle birlikte program kapsamında destek sağlanacak işletmeler;
- Bilimsel Ar-Ge ve imalat sektöründeki mikro ve küçük işletmeler,
- 2017 ve sonrasında kurulmuş bilimsel imalat, bilgisayar programlama ve Ar-Ge sektörlerinde faaliyet gösteren mikro ve küçük işletmeler olarak belirtildi.
Program kapsamında destek almaya hak kazanan işletmelere ödemeleri 3 taksitte yapılacak. Mikro işletmeler 10 bin liralık ödemelerle toplamda 30 bin, küçük işletmeler ise 15 bin liralık ödemelerle toplamda 75 bin liralık destek alacak. Desteklerin geri ödemesi ise 3 yıl ödemesiz dönemden sonra 6 taksitte gerçekleştirilecek.
İçerik
Mikro ve Küçük İşletme Nedir?
Mal ya da hizmet üretmek amacıyla faaliyet gösteren kuruluşlara işletme adı verilmektedir. Farklı tanımlamalarla birlikte, çok sayıda sınıflaması yapılabilen işletmelerin kapsamı geniştir.
Resmî Gazete’de 19 Ekim 2005 tarihinde yayınlanan yönetmeliğe göre;
Çalışan sayısı senelik olarak on kişiden az olan ve bununla birlikte yıllık satış kazancı üç milyon Türk Lirasını geçmeyen işletmelere, mikro ölçekli işletme denir.
Küçük ölçekli işletmelerde ise senelik çalışan sayısı elli kişiden ve yıllık satış kazancı yirmi beş milyon Türk Lirasından az olmalıdır.
Destek Programının Amacı
Geçtiğimiz iki yılı pandeminin etkisi altında geçiren dünya, birçok alanda zorlanmalar yaşadı. Sağlık sisteminden sonra, en fazla olumsuz etkiye maruz kalan ikinci alan ise ekonomi piyasaları oldu. Gelişmiş ülkeler birçok ekonomi destek paketiyle bu sert pandemi darbesini yumuşatmaya çalışırken, Türkiye de benzer atılımlar gerçekleştirmeye çalıştı. Devlet kanalları yoluyla çeşitli destek paketleri açıklanırken, KOSGEB de bu süreçte finansman desteklerini arttırarak devam ettirdi.
Mikro ve küçük ölçekli işletmeler, piyasadaki gelir darlığından ve değişimlerden çok fazla etkilenen ve yanı sıra finansman kaynaklarına erişimleri sıkıntılı olan işletmelerdir. Bu nedenle bu süreçte desteğe en çok ihtiyaç duyan işletmeler bu kategoriye girmektedir.
KOSGEB’in küçük işletmelere sağladığı hızlı destek programı, bu kategorideki işletmelere destek sağlama amacı taşımaktadır. Program kapsamında imalat, Ar-GE ve bilgisayar programlama alanlarında faaliyet gösteren işletmelere finansman yardımı sağlanacaktır. Destek programı kapsamının bu işletmelerle sınırlandırılmasının nedeni: Bu işletmelerin, Türkiye’nin sanayi ve ekonomi politikalarının temelinde bulunuyor olmasıdır. Bunun dışında bu sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler, ülkenin kalkınmasında dikkate değer bir konuma sahiptir.
Mikro ve küçük işletmeler:
- Büyük sanayi işletmelerinin ara ürün ihtiyacını yerli üretimle sağlaması,
- Üretim faaliyetlerinin ülke geneline yayılmasını sağlayarak birçok problemin önüne geçmesi
- Teknoloji kullanımının en küçük birimlerden itibaren kullanımını yaygınlaştırdığı için büyük öneme sahiptir, korunması ve desteklenmesi gerekir.
Programın Başvuru Şartları Nelerdir?
KOSGEB’in hızlı destek programı, destekten yararlanmak isteyen işletmelere, yerine getirmeleri gereken bazı şartlar sunmaktadır. Bu şartlar, başvuru yapacak işletmenin dahil olduğu sınıfa göre değişmektedir. Destek paketinden her mikro ve küçük ölçekli işletmeler yararlanamamaktadır. Program kapsamına, imalat, bilimsel Ar-Ge ve bilgisayar programlama sektöründe olan işletmeler girmektedir.
İmalat ve bilimsel Ar-Ge sektöründeki mikro ve küçük işletmeler için gerekli şartlar şu şekilde sıralanabilir:
- İşletme, pandemi öncesinde aktif olduğunu kanıtlaması için 2019 yılında en az 75 bin TL gelir elde etmiş olmalıdır.
- İşletmelerin, 2019 yılına kıyasla 2020 yılı gelirinde artış olmaması gerekmektedir.
2017 ve sonrasında kurulmuş bilgisayar programlama, bilimsel Ar-Ge ve imalat sektörlerinde aktif olarak faaliyet gösteren mikro ve küçük işletmelerin yerine getirmesi gereken şartlar ise şöyledir:
- Devlet destekli Ar-Ge ya da inovasyon projesine sahip olmak.
- 2017 ve sonrasında patent ya da Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi almış olmak.
Bu şartlar dışında, aşağıda belirtilen şartları sağlayamayan işletmeler KOSGEB’in küçük işletmelere sağladığı hızlı destek programından yararlanamamıştır. Bunlar:
- Covid-19 kapsamında, kamu bankalarının sağladığı ‘İşe Devam Kredisi’ destek paketinden 250 bin TL üzerinde kredi alan işletmeler,
- Dünya Bankası’nın finanse etmek için uygun bulmadığı sektör ya da faaliyette olan işletmeler,
- Başvuru sırasında yasal sınırların üstünde taksitlendirilmemiş ya da ödenmemiş vergi veya SGK borcu olan işletmelerdir.
Bunun dışında, yukarıdaki şartları yerine getiren işletmeler Kobi Bilgi Sistemi (KSB) üzerinden başvurularını yaparak, destek programından yararlanmaya hak kazanmıştır.
Başvuru şartları, Kosgeb.gov.tr adresinde ayrıntılı şekilde belirtilmiştir.
Destek Ödemeleri ve Geri Ödemeler
Pandeminin etkisiyle ekonomik sıkıntı yaşayan işletmelere destek sağlayan programda, işletmelerin alacağı destek miktarı değişkenlik göstermektedir. Küçük ölçekli işletmelerde üst sınır toplamda 75.000 TL iken mikro ölçekli işletmelerde 30.000 TL’dir. Destek ödemeleri, küçük ölçekli işletmeler için aylık 25.000 TL olmak üzere 3 taksitte yapılacaktır; mikro ölçekli işletmelerdeyse aylık 10.000 TL’lik ödemeler, yine 3 taksitte gerçekleştirilecektir.
Yalnızca 2017 ve sonrasında kurulan ve program kapsamına giren sektörlerde faaliyet gösteren mikro ve küçük işletmelere özel olarak, işletmelerin teknoloji tabanlı giderleri için 25.000 TL’ye kadar ek ödeme yapılacaktır.
Yapılacak destek ödemeleri aşağıdaki giderleri kapsamaktadır:
- İş yeri kirası,
- Personel giderleri,
- Malzeme giderleri,
- Doğal gaz, elektrik, su, iletişim giderleri gibi ödemeleri kapsayan düzenli işletim giderleri karşılanmaktadır.
KOSGEB’in hızlı destek programı geri ödemeler için işletmelere birçok kolaylık sağlanacaktır. Bunlardan belki de en önemlisi, geri ödemelerin faizsiz şekilde gerçekleşecek olmasıdır. Diğer bir kolaylık ise geri ödemelerin 2014 yılında başlayacak olmasıdır. Destek ödemelerinin geri ödemesi; 3 yılı ödemesiz, sonrasında ise 4’er aylık dönemlerde 6 taksitte, toplamda 5 yıllık sürede gerçekleştirilecektir. Ayrıca işletmelerden teminat da alınmayacaktır.
KOSGEB’in Destek Paketleri ve Ekonomideki Rolü
1990 yılında kurulan ve zamanla kapsamını genişleterek ilerleyen KOSGEB, pandemi öncesi ve sonrasında işletmeler için hazırladığı destek paketleriyle ekonomi piyasaları için bir nevi ‘kurtarıcı’ rolünde karşımıza çıkıyor. Kadın ve genç girişimcilerin desteklenmesi, yeni kurulacak işletmelere yapılan yardımlar gibi desteklerin dışında KOSGEB; halihazırda işletmesi olan patronların işlerini geliştirmeleri için farklı eğitim ve destek paketleri de sağlayan bir kurumdur. Özellikle küçük ölçekli; finansmana ihtiyaç duyan, piyasa hareketlenmelerinden çok çabuk etkilenen işletmelere destek olarak ekonomiye verdiği destek Türkiye için büyük öneme sahiptir.